FAQ

Veelgestelde vragen ABCAT®

Wat is een ABCAT® en hoe werkt het?

“ABCAT®” is een afkorting die in meerdere landen toegepast kan worden. De afkorting staat voor After Burning CATalyst, dit betekent naverbrandingskatalysator.

Het begrip ‘katalysator’ betekent: een stof die een reactie begint of versnelt zonder daarbij zelf te worden verbruikt. Katalysatoren zijn misschien wel het meest bekend als onderdeel van de uitlaat van een auto. In de uitlaat van een auto zorgt de katalysator ervoor dat het laatste beetje onverbrande benzine of diesel alsnog wordt verbrand en niet in de lucht terechtkomt. De ABCAT® zit in de ‘uitlaat’ van een kachel en verbrandt onverbrande stoffen en schadelijke verbindingen in de houtrook zodat deze niet in de lucht terechtkomen.

De ABCAT® werkt door een combinatie van een slim ontwerp en een speciale katalysator gemaakt op een basis van speciaal corrosievast staal en edelmetalen. Door het ontwerp kan de houtrook gemakkelijk door de ABCAT® heen stromen zonder dat je veel trek verliest. De katalysator zorgt voor een vlamloze naverbranding van roet, teer en andere verbindingen die sterk ruiken. Hierdoor blijft de schoorsteen langer schoon en wordt de geur van de houtrook geneutraliseerd.

In de ABCAT® krijgen deeltjes die in het vuur niet zijn verbrand, een tweede kans om alsnog te verbranden. Hierbij ontstaat geen vuur. Door deze naverbranding wordt de ABCAT® warm en kan de temperatuur in het midden van de module oplopen tot 500˚C. De buitenkant van de kachelpijp wordt hierbij nauwelijks warmer dan bij het stoken zonder ABCAT®.

De ABCAT® kan kortstondig 800°C verdragen. Bij temperaturen van maximaal circa 700°C blijft de katalysator normaal werken en loopt deze geen onherstelbare schade op. Wanneer de ABCAT® toch te warm wordt zal deze niet smelten of uit elkaar vallen. De metalen constructie is bestand tegen temperaturen boven de 1.000°C. Normaal gesproken zal de temperatuur van de houtrook zelden boven de 500°C uitkomen. Bij dergelijke houtrook temperaturen gaat immers ook veel warmte verloren via de schoorsteen. Je kunt eventueel een goede insteek-thermometer bij een van onze verkooppunten of via HAVÉ Verwarming bestellen waarmee je snel en eenvoudig de temperatuur van de houtrook kunt meten.

Geschikte kachels en brandstoffen

De ABCAT® is afgestemd op het vermogen en de emissie van de kachel:

  • ABCAT® 125 mm -> tot circa 5kW vermogen
  • ABCAT® 130 mm -> tot circa 6kW vermogen
  • ABCAT® 150 mm -> tot circa 8kW vermogen
  • ABCAT® 180 mm -> tot circa 12kW vermogen
  • ABCAT® 200 mm -> tot circa 15 kW vermogen

De ABCAT® is geschikt voor kachels met een gesloten verbrandingskamer en presteert optimaal wanneer alles voor de ABCAT® optimaal is. Dit betekent dat er geschikte brandstof in een goede kachel met een geschikte schoorsteen op de juiste manier moet worden gestookt. Een goede kachel is bijvoorbeeld een kachel die voldoet aan de eisen van ECODesign 2022.

De ABCAT® is geschikt voor houtgestookte kachels en kan niet worden gebruikt in combinatie met het stoken van bruinkool en steenkool. Het installeren van een ABCAT® op aardgastoestellen voegt niets toe aan de lage uitstoot van deze toestellen.

Al vanaf 100 graden kraakt de ABCAT® de eerste CO-verbindingen, maar om ook roet, teer en geurstoffen af te breken is een temperatuur van minimaal 300°C nodig. Vanaf deze temperatuur zal de ABCAT® zichzelf ook reinigen en hoeft de ABCAT® alleen nog bij het schoonmaken van de kachel zelf uitgeklopt te worden. Wanneer de kachel op vermogen gestookt wordt, wordt de ABCAT® vrijwel altijd warm genoeg om goed te kunnen werken.

Nee, dit is niet aan te raden, aangenomen dat de gemeten temperatuur die van de houtrook is, en niet de temperatuur van de kachelpijp.
De ABCAT® heeft weliswaar een starttemperatuur vanaf circa 100°C, maar pas vanaf circa 300°C werkt de ABCAT optimaal en is de ABCAT® zelfreinigend omdat bij deze temperatuur roet wordt afgebroken. Wanneer deze temperatuur niet gehaald wordt, kan de ABCAT® het afgevangen roet niet verbranden en zal vaak schoongemaakt moeten worden. Bovendien kunnen de geurende verbindingen in de houtrook ook niet goed worden afgebroken waardoor de houtrook (licht) zal blijven ruiken.

Nee. Behandeld-, gelijmd-, verduurzaamd- en gelamineerd hout, hout met bindmiddelen en hout met niet-houten toplagen (geverfd, MDF/HDF, multiplex, geplastificeerd hout, geïmpregneerd hout, enz.) kun je beter niet stoken. Hierbij komen veel gezondheidsschadelijke en sterk milieuvervuilende stoffen vrij. Het maakt hierbij niet uit of je nu wel of geen ABCAT® hebt, het stoken van deze materialen is zeer onverstandig. Bovendien is de kans groot dat de houtrook van ongeschikte brandstoffen gifstoffen voor de katalysator bevat waardoor deze onherstelbaar kan worden beschadigd. Ook kunnen de kachel en het rookgasafvoerkanaal beschadigd raken door de verontreinigde rook.

Tropisch (hard)hout geeft bij verbranding een geur die in de westerse wereld als onaangenaam wordt ervaren. De geur van de rook van beukenhout wordt in Nederland als het minst storend ervaren, hoogstwaarschijnlijk omdat het doet denken aan gerookte producten zoals rookworst. In landen waar tropisch (hard)hout van nature voorkomt en waar het gebruikelijk is dit hout te stoken wordt de geur van de rook van tropisch (hard)hout niet als storend ervaren. In deze landen is de kans groot dat de geur van de rook van beukenhout als onaangenaam wordt ervaren. De ABCAT® heeft wel invloed op CO, koolwaterstoffen en stof, maar de houtrook van tropisch (hard)hout zal altijd anders ruiken dan houtrook van inheems hardhout zoals eik, beuk, es, enz.

Naaldhout en enkele andere inheemse en uitheemse houtsoorten bevatten veel harsen. Naaldhout vergast bovendien erg snel in de kachel waardoor er in korte tijd veel houtgas in de kachel moet worden verbrand. Onvolledig verbrand houtgas en gas van hout met veel harsen bevatten erg veel roet- en teervormende verbindingen en geurcomponenten. De roet- en teervormende verbindingen zijn verantwoordelijk voor aanslag op de kachelruitjes en roet-, teer- en creosootvorming in het rookgasafvoerkanaal. Wanneer een ABCAT® is geïnstalleerd zullen deze verbindingen niet direct tot problemen leiden, maar een ABCAT® is niet ontworpen om die grote hoeveelheid verontreinigingen in de rook te behandelen. De effectiviteit van de ABCAT® loopt hierdoor terug. Naaldhout is overigens wel perfect aanmaakhout, juist doordat het zo makkelijk en fel brandt.

Nee, het is niet verstandig om vers of nat hout te stoken in combinatie met het gebruik van een ABCAT® houtrookfilter. Het gebruik van het filter kan niet los gezien worden van verantwoord stoken. Het gebruik van droog (12 – 15% vocht, vast te stellen met een houtvochtmeter) en schoon hout speelt hierbij een cruciale rol. Zie voor meer informatie het ABCAT Handboek

Wanneer je geen idee hebt wat de diameter van je enkelwandige kachelpijp is, kan je deze eenvoudig zelf berekenen. Je meet eerst de omtrek van de kachelpijp. De door jou gemeten waarde deel je vervolgens door 3,14. Nu weet jij de diameter van je kachelpijp.
Voorbeeld: je meet een omtrek van 47,1 centimeter, daaruit volgt dat de diameter van jouw kachelpijp 47,1 / 3,14 = 15 cm is.

Ja, maar niet zonder voorwaarden. Wanneer het eerste stuk kachelpijp op je kachel vrij is, is de inbouw van de ABCAT® geen enkel probleem. Wanneer de gehele schoorsteen is ingebouwd, zal je moeten zorgen dat je gemakkelijk bij de ABCAT® kunt komen om deze te bedienen en regelmatig uit te nemen om schoon te maken, dit zou bijvoorbeeld kunnen met een luikje.

Nee, de ABCAT® kan in rookgasafvoerkanalen worden geplaatst die horizontaal, verticaal of onder een hoek lopen. Wanneer de ABCAT® niet direct voor of na een bochtstuk wordt geïnstalleerd is de stroming van de houtrook door de module optimaal.

Nee, in beginsel kan de ABCAT® niet worden gebruikt bij open haarden, vuurkorven, tuinhaarden en open vuren. Deze vuren trekken namelijk veel lucht uit de omgeving aan waardoor de houtrook sterk afkoelt en de ABCAT® nooit of zelden de minimale temperatuur van 300°C bereikt.
Ook moet de ABCAT® bereikbaar blijven om deze regelmatig schoon te kunnen maken, het inbouwen in een gemetselde schoorsteen zal dus niet gaan. Ten slotte is de trek in de schoorsteen van een open haard doorgaans erg laag waardoor zelfs de lage weerstand van de ABCAT® tot problemen zou kunnen leiden.

Ja, bij een inzethaard is sprake van een afgesloten verbrandingsruimte met een doordacht ontwerp waarmee de verbrandingstechnische bezwaren van een open haard niet meer aan de orde zijn. Er moet wel rekening gehouden worden met de bediening en het onderhoud aan de ABCAT®. De ABCAT® moet bijvoorbeeld via een revisieluik bereikbaar zijn.

Nee, dat is niet mogelijk. Zie ‘open haard’ voor meer informatie.

Ja, de ABCAT® is ook geschikt voor speksteenkachels. Hier is echter, net als bij andere kachels, de temperatuur van de houtrook vlak boven de kachel belangrijk. De ABCAT werkt optimaal wanneer er piektemperaturen worden bereikt van 300 graden of hoger. Deze temperatuur wordt doorgaans zonder problemen gehaald bij speksteenkachels. Een uitzondering zijn (speksteen)kachels met een lange rookgasomleiding, waardoor de houtrook veel afkoelt voordat deze de schoorsteen in stroomt.

Nee, een ABCAT® houtrookfilter is niet geschikt voor een pelletkachel, maar enkel voor vrijstaande houtkachels. Een pelletkachel heeft een zeer hoog rendement en daardoor is de temperatuur van de rookgassen een stuk lager dan bij een houtkachel. De ABCAT werkt op zijn beste wanneer er piektemperaturen worden gehaald van 300 graden. Normaliter haalt een pelletkachel dat niet. Daarbij brandt de pelletkachel sowieso al een stuk schoner en zou er met de juiste pellets en instellingen (in samenhang met de loop van het rookgasafvoerkanaal) er weinig tot geen overlast moeten zijn.

Beschikbare uitvoeringen

Ja. De ABCAT® is in verschillende lengtes verkrijgbaar, zie het overzicht hieronder (diameter/lengte):

Diameter 125 mm / lengte 300 mm

Diameter 130 mm / lengte 190 mm

Diameter 130 mm / lengte 300 mm

Diameter 150 mm lengte 190 mm

Diameter 150 mm / lengte 300 mm

Diameter 150 mm / lengte 1000 mm

Diameter 150 mm / lengte 300 mm ZWART

Diameter 150 mm lengte 1000 mm ZWART

Diameter 180 mm / lengte 330 mm

Diameter 200 mm lengte 330 mm

Ja, de ABCAT® is verkrijgbaar in het zwart of in blank roestvrij staal. In beide gevallen kan je ervoor kiezen om hem eventueel zelf in de gewenste kleur (te laten) spuiten.

Bestellen, levertijd en garantie

Dit is helaas niet mogelijk, je kunt jouw ABCAT® bij een van onze verkooppunten bestellen.

De levertijd voor een ABCAT® bedraagt doorgaans niet meer dan 2 weken.

Ja, je krijgt standaard 2 jaar garantie op de constructie van de ABCAT®. De levensduur van de katalysator zelf kunnen wij helaas niet garanderen, omdat deze sterk afhankelijk is van het gebruik van de ABCAT®, hier hanteren wij daarom een coulancebeleid. Bij normaal gebruik gaat de katalysator duizenden uren en vele stookseizoenen mee.

Door je ABCAT te registreren, binnen 3 maanden na aanschaf, kan je de garantie verlengen naar 5 jaar. Lees er hier meer over.

De levensduur van het actieve bestanddeel van de ABCAT®, de katalysator, hangt sterk af van het soort stookhout, het stookgedrag, de kachel, de schoorsteen en de temperatuur bij de ABCAT®. Bij normaal gebruik gaat de katalysator meer dan 20 stookseizoenen mee.

Wanneer de ABCAT® regelmatig de optimale bedrijfstemperatuur bereikt (meer dan 300°C), maar de houtrook toch nog sterk ruikt of een geel-bruine kleur heeft kan het zijn dat de werking van de ABCAT® door veroudering is verminderd. Wanneer het schoonmaken van de katalysatormodule ook niet helpt, er goed gedroogd inheems hardhout wordt gestookt (beuken, essen, eiken, enz.) en de module steeds binnenin sterk beroet, heeft het filter zijn werkzaamheid verloren en dient deze vervangen te worden.

Ja, het is niet mogelijk om de module los aan te schaffen.

Veiligheid

Ja, de ABCAT® is uitvoerig getest op werkzaamheid en veiligheid. De ABCAT® heeft een ingebouwde veiligheidsvoorziening die ervoor zorgt dat zelfs wanneer de ABCAT® helemaal verstopt zou raken, de rook nog steeds door de schoorsteen naar buiten kan.

Nee, niet wanneer de ABCAT® regelmatig de temperatuur van minimaal 300°C bereikt en er op de juiste manier met geschikt brandhout gestookt wordt. De minerale as die dan uitgeklopt of uitgespoeld wordt is niet gevaarlijk voor mens of het milieu. Het is een goede voedingsbron voor onder andere bomen omdat de as veel mineralen bevat die een boom zelf uit de aarde haalt om te kunnen groeien.

Nee, de ABCAT® is zo ontwikkeld dat deze een zeer kleine invloed op de trek heeft. De weerstand oftewel het drukverlies van een standaard ABCAT® is slechts 2 Pa (0,02 mBar). De trek (onderdruk) van een goede, warme schoorsteen bedraagt al snel 20 Pa (0,2 mBar). Hierdoor is het doorgaans geen probleem om de ABCAT® te plaatsen in een schoorsteen met een goede trek: er blijft dan voldoende trek over om de houtkachel goed en zonder zorgen te kunnen stoken.

Juridische kanten en eventuele vergunningen

Hout stoken kan aanleiding geven tot gezondheidsklachten voor de stoker zelf en voor de woonomgeving. Onverantwoord hout stoken kan leiden tot ernstige geurhinder in de omgeving. De omgeving, de gemeente of andere instanties kunnen de overlastveroorzaker aanspreken en eventueel juridisch benaderen. De aanschaf van een ABCAT® kan een oplossing zijn om overlast te verminderen en klachten te voorkomen. De ABCAT® is evenwel geen probleemoplosser, er dient altijd aandacht te worden besteed aan verantwoord stoken.

Nee, wanneer je de ABCAT® in je schoorsteenkanaal plaatst, is daar doorgaans geen bouw- of omgevingsvergunning voor nodig. Bij twijfel kan de gemeente of de lokale milieudienst je hierover informeren.

Onderhoud

De ABCAT® breekt, wanneer deze warm genoeg is, weliswaar roet en teer af, maar er blijft altijd minerale as achter. Dit is dezelfde soort as als er op de bodem van de kachel achterblijft. Deze minerale as brandt niet en kan ook niet worden afgebroken door de ABCAT®.

De ABCAT® kan eenvoudig uit de kachelpijp worden gehaald en worden uitgespoeld onder de kraan. De ABCAT® mag niet worden uitgenomen wanneer de kachel warm is of wanneer er een vuur brandt.

Hoe vaak de ABCAT® moet worden schoongemaakt hangt sterk af van het soort stookhout, het stookgedrag, de kachel, de schoorsteen en de temperatuur bij de ABCAT®. Gemiddeld genomen zou het voldoende moeten zijn om de ABCAT® gelijktijdig met het legen van de aslade (of het verwijderen van as uit de kachel) te reinigen. Dit is echter iets dat sterk kan wisselen en in de praktijk per geval moet worden bekeken.

Prestaties van kachel en ABCAT® verbeteren

Nee, de ABCAT® is een zo geheten ‘end-of-pipe’ maatregel. Dit houdt in dat alles vóór de ABCAT® in orde moet zijn, zodat de ABCAT® optimaal kan werken. Wanneer jouw kachel slecht brandt, los je dit simpelweg niet op door een ABCAT® te plaatsen. Het slecht branden van het vuur kan vele oorzaken hebben, maar dit alles speelt zich af vóór de ABCAT®. 

Vóór de ABCAT® is dus waar je iets zult moeten veranderen. Je kunt het vergelijken met een auto; wanneer een automotor slecht loopt door bijvoorbeeld een verkeerde brandstof of te weinig lucht en er wordt een (nieuwe) katalysator geplaatst, gaat de motor ook niet vanzelf beter lopen. Wat er wel gebeurt, is dat de uitlaatgassen schoner uit de uitlaat komen; dit gebeurt ook bij de ABCAT®.

Ja, dat kan. Wanneer je met de Zwitserse stookmethode of top-down methode het vuur aansteekt en geschikt stookhout gebruikt, komen de kachel en de ABCAT® sneller op temperatuur. Bovendien ontstaan er door deze rustige manier van opstarten minder schadelijke stoffen. Hierdoor kan de ABCAT® haar werk beter doen en sneller roet, teer en schadelijke verbindingen afbreken. 

Daarnaast mag je het vuur nooit smoren door de luchttoevoer (bijna) helemaal dicht te schuiven. Wanneer het vuur niet voldoende zuurstof krijgt, worden er veel meer schadelijke verbindingen gevormd en werkt de ABCAT® bovendien slechter omdat deze, net als het vuur, ook zuurstof nodig heeft.

Een warme schoorsteen zoals als minimale situatie is opgenomen in de ABCAT® handleiding (minimaal 5 meter hoog vanaf de kachel, maximaal 2 meter enkelwandig kanaal direct na de kachel, de rest geïsoleerd) levert genoeg trek om een kachel met ABCAT® goed te kunnen stoken.

Wanneer het ruitje van je kachel snel beroet en het vuur moeilijk brandt, is het mogelijk dat de trek onvoldoende is. Ook wanneer er rook in de kamer komt wanneer je de deur opent kan de trek in je schoorsteen onvoldoende zijn. Deze verschijnselen kunnen verschillende oorzaken hebben en hoeven niet per se te maken te hebben met onvoldoende trek. Zo kunnen enkele van deze verschijnselen ook optreden wanneer u bijvoorbeeld te vochtig hout stookt of wanneer de toevoer van verbrandingslucht onvoldoende is. Wanneer u zeker wilt zijn van voldoende trek dan kan uw schoorsteenveger of installateur de trek meten.

Ja, het verminderen van de luchttoevoer naar de kachel heeft een nadelig effect op de verbranding in de kachel en op de prestaties van de ABCAT®. Wanneer je de luchtschuiven verder dicht doet, gebeuren er verschillende dingen waardoor de uitstoot van je kachel aanzienlijk toeneemt. Zo krijgt het vuur minder zuurstof en zal gaan verstikken waardoor het slechter gaat branden, er meer roet en teer wordt gevormd en de uitstoot van schadelijke en onvolledig verbrande verbindingen, alsmede sterk ruikende verbindingen toeneemt.

Naast de negatieve effecten op de verbranding kan de ABCAT® ook slechter werken omdat deze, net als het vuur, zuurstof nodig heeft. Door het verminderen van de luchttoevoer stoot de kachel dus meer vervelende stoffen uit en kan de ABCAT® deze, verhoogde, uitstoot minder goed verwerken.

Is het te warm in huis? Dan is het beter om kleinere hoeveelheden hout te stoken of de deur naar de hal bijvoorbeeld open te zetten. Wanneer het vaak te warm in huis wordt tijdens het stoken, heb je waarschijnlijk een kachel met een te groot vermogen. De enige oplossing is dan om een kachel met een kleiner vermogen te plaatsen.

Dat kan zeker, er is een speciale versie van het ABCAT houtrookfilter ontworpen: De ABCAT® HOTTUB. Dit filter is ontwikkeld in samenwerking met Welveare (een leverancier van hottubs). De werking van deze versie is hetzelfde, het zorgt ervoor dat schadelijke stoffen worden naverbrand. Aangezien een hottub vermogens kan bereiken van 25 tot 45 kW is hier een speciaal filter voor ontwikkeld. Een standaard ABCAT® houtrookfilter is speciaal gemaakt voor houtkachels tot circa 15 kW.

Een eenvoudige omschrijving van de werking van de ABCAT® HOTTUB (hetzelfde geldt voor de ABCAT® Houtrookfilter) is: wat in de kachel niet verbrandt, krijgt in het filter een tweede kans om wel te verbranden. De werking is ook vergelijkbaar met de katalysator van een auto. Ook dit is een soort filter om ervoor te zorgen dat er minder schadelijke stoffen worden uitgestoten.

Wanneer je het beste uit de hottub en het hottub rookfilter wilt halen, dan moet je met beleid stoken én het vuur aansteken volgens de Zwitserse methode. Stook je namelijk heel hard, dan slaan de vlammen in het rookfilter en dan raakt de katalysator beschadigd. Wanneer je met beleid stookt, haal je ook nog eens meer rendement uit je hout.

Er is bewust gekozen om er een universele uitvoering van te maken, zodat het filter geschikt is voor ieder type hottub schoorsteen.

 

De ABCAT® is enkel geschikt voor het gebruik van geschikte brandstof voor een houtkachel, zijnde droog, schoon geschikt hout. Dit soort reinigingsblokken bevatten allerlei heftige verbindingen. Gebruik van de ABCAT® bij het stoken van reinigingsblokken wordt sterk afgeraden omdat niet duidelijk is of en hoe dit de levensduur van de ABCAT® beïnvloedt. 

 Om de schoorsteen te reinigen adviseren wij te allen tijde een echte veegbeurt. Gebruik van reinigingsblokken geeft een flinke uitstoot. Mocht de keuze toch op een schoorsteenreiniger vallen, dan is ons advies om de module van de ABCAT® in te pakken met aluminiumfolie zodat er geen rook via het gaas de ABCAT® in kan. De ABCAT® moet vervolgens in bypass stand worden gezet. Het reinigingsblok kan nu worden gebruikt. Wanneer de schoorsteen na het reinigen weer is afgekoeld moet de aluminiumfolie van de module worden gehaald en kan de ABCAT weer gewoon worden gebruikt.

Bekijk de video

Video afspelen
Zoeken